Métodos creativos en la enseñanza del arte: matices entre lo utópico y lo vital

Autores/as

DOI:

https://doi.org/10.5965/244712671022024021

Palabras clave:

aprendizaje creativo, proceso creativo, activadores creativos, proyectos utópicos, enseñanza del arte

Resumen

Este artículo analiza las prácticas de aprendizaje creativo, observadas en la disciplina Práctica Docente, en la maestría del Programa de Posgrado en Arte - PPGA UFES. La investigación descrita en este texto presenta métodos de enseñanza basados en la creatividad y los procesos de creación artística. Inspirándose en los proyectos utópicos de los artistas Ilya Y Emilia Kabakov (1998-2018), los caminos metodológicos se desarrollan en diálogo con los activadores creativos del autor David de Prado Díez (1987). En este sentido, se trazan caminos a través del método de Resolución Creativa de Problemas hacia un enfoque pedagógico vital.

Descargas

Los datos de descargas todavía no están disponibles.

Biografía del autor/a

Sarah Rodrigues Damiani, Universidade Federal do Espírito Santo

Mestranda em artes no programa associado de Pós-graduação em Artes da Universidade Federal do Espírito Santo

Stela Maris Sanmartin, Universidade Federal do Espírito Santo

Doutora em Educação pela USP (2013). Docente no programa PPGA/UFES.

Citas

ALENCAR, E. M. L. S. de; FLEITH, D. de S. Contribuições teóricas recentes ao estudo da criatividade. Psicologia: Teoria e Pesquisa, Brasília, v. 19, n. 1, p. 1-8, abr., 2003.

AMABILE, T. M.; PILLEMER, J. Perspectives on the Social Psychology of Creativity. Journal of Creative Behavior, Cambridge, v. 46, n. 1, p. 3-15, 2012.

BARBOSA, A. M. Criatividade coletiva: arte e educação no século XXI. São Paulo: Editora Blucher, 2023.

BASCHIROTTO, V. Ilya e Emilia Kabakov na exposição Not everyone will be taken into the future. Revista Digital do LAV, Santa Maria, v. 11, n. 1, p. 192-210, jan./abr., 2018.

BURRUS, J. Book Reviews: CSIKSZENTMIHALYI, MIHALY (1996). Creativity: Flow and the psychology of discovery and invention. New York: Harper Collins. Gifted Child Quarterly, Thousand Oaks, v. 41, n. 3, p. 114-116, Jul., 1997.

CARIAS, I. A.; GONDIM, S. M. G.; ANDRADE, J. M. DE. Competências socioemocionais e desempenho contextual de docentes do ensino fundamental. Psico, Porto Alegre, p. e42143–e42143, 22 dez. 2023.

CSIKSZENTMIHALY, M. Creativity: Flow and the psychology of discovery and invention. Nova Iorque: HarperCollins, 1996.

CSIKSZENTMIHALY, M. Implications of a systems perspective for the study of creativity. In: STENBERG, R. J. (Ed.), Handbook of creativity. New York: Cambridge University Press, 1999, p. 313-335.

CSIKSZENTMIHALY, M. Fluir (flow): una psicología de la felicidad. Barcelona: Editorial Kairós, 2010.

EISNER, E. E. O que pode a educação aprender das artes sobre a prática da educação? Currículo sem Fronteiras, Rio de Janeiro, v. 8, n.2, p. 5-17, Jul/Dez 2008.

DÍEZ, D. de P. Manual de activación creativa: para una programación alternativa y motivadora. Santiago de Compostela: Centro de Estudios Creativos LUBRICAN, 1987.

FLEITH, D. de S.; NEVES-PEREIRA, M. S. O modelo Sistêmico da Criatividade de Mihaly. In: FLEITH, D. de S.; NEVES-PEREIRA, M. S. Teorias da criatividade. Porto Alegre: Artmed, 2020.

FORMIGA SOBRINHO, A. B.; SANMARTIN, S. M. A criatividade no ensino superior: uma abordagem possível. In: VERSUTI, A. C.; BERALDO, R.; GOSCIOLA, V. Formação de professores: Transmídia, Conhecimento e Criatividade. Novas linguagens, teorias e práticas para o professor contemporâneo. Recife: Editora UFPE, 2014.

GUILFORD, J. P. Creative abilities in the arts. Psychological Review, Washington, v. 64, n. 2, p. 110-118, 1957.

OSTROWER, F. Criatividade e processo de criação. São Paulo: Vozes, 2014.

PAREYSON, L. Os problemas da estética. São Paulo: Martins Fontes, 2001.

STERNBERG, R. J.; LUBART, T. I. An Investment Theory of Creativity and Its Development. Human Development, Basel, v. 34, n. 1, p. 1-31, 1991.

RHODES, M. An analysis of creativity. The Phi Delta Kappan, Bloomington, v. 42, n. 7, p. 305-310, abr. 1961.

ROBINSON, K. Out of our minds: Learning to be creative. Chichester: Capstone Publishing Ltd., 2001.

ROBINSON, K.; ARONICA, L. Escolas Criativas: a revolução que está transformando a educação. Porto Alegre: Penso, 2018.

SANMARTIN, S. M. Práxis criadora: arte no espaço educativo. Vitória: EDUFES, 2021.

SIQUEIRA, J. Desperte e explore sua criatividade: Seu futuro depende menos do que você conhece e mais de como você pensa. Rio de Janeiro: Publicação independente, 2015.

TORRE, S. de L. Dialogando com a Criatividade: Da Identificação à Criatividade Paradoxal. São Paulo: Madras, 2005.

ZAMANA, F. Criatividade a sério: [livro eletrônico]. Por que suas ideias são mais sobre nós do que sobre você. São Paulo: Ed. do Autor, 2022.

ZIMMERMAN, E. Reconceptualizing the role of creativity in art education theory and practice. Studies in Art Education, Abingdon, v. 50, n. 4, p. 382-399, 2009.

ZIMMERMAN, E. Criatividade e Arte-Educação: uma jornada pessoal em quatro atos. In: BARBOSA, A. M.; FONSECA, A. N. (org.). Criatividade Coletiva: arte e educação no século XXI, São Paulo: Perspectiva, 2023.

Publicado

2024-10-02

Cómo citar

DAMIANI, Sarah Rodrigues; SANMARTIN, Stela Maris. Métodos creativos en la enseñanza del arte: matices entre lo utópico y lo vital. Revista Apotheke, Florianópolis, v. 10, n. 2, p. 021–038, 2024. DOI: 10.5965/244712671022024021. Disponível em: https://periodicos.udesc.br/index.php/apotheke/article/view/23943. Acesso em: 20 oct. 2024.