Migração e sociedades halieuticas contemporâneas no estado espanhol: estratégias e rede sócio-familiares

Autores

  • Esmeralda Broullón Acuña Spanish National Research Council image/svg+xml

Palavras-chave:

etnologia marítima, migração e redes sociais, etnologia, migração

Resumo

O êxodo de um grupo de pescadores de origem galega para o sul da penísula espanhola Atlântica é o resultado de uma alocação provisória originada em meados do século XX, consolidada pela localização de novos portos e o descobrimeto de grandes reservas pesqueiras no Atlântico Sul. Neste artigo apresentamos algumas coordenadas para descrever a trajetória etnohistórica do litoral galego, assim como a idiosincrasia migratória e marítima deste grupo étnico que nos leva a compreender as motivações do deslocamento de uma parte de sua frota, aproximando-nos da construção social de uma identidade em uma cultura pesqueira.

Downloads

Não há dados estatísticos.

Referências

ALONSO ROMERO, Francisco. Crenzas e tradicións dos pescadores Galegos, Británicos e Bretón. Xunta de Galicia: Santiago, 1996.

ARMAS CASTRO, José. Pontevedra e los siglos XII a XV. Configuración y desarrollo de una villa marinera en la Galicia medieva. Fundación Barrié de la Maza: Pontevedra, 1992.

BELTRÁN, Miguelet alii. Estudio sobre la familia española. Ministerio de Trabajo y Seguridad Social: Madrid, 1987.

BORDERÍAS, Cristina; CARRASCO, Cristina; ALEMANY, Carmen. (comp.) Las mujeres y el trabajo: Rupturas conceptuales. Economía Crítica ICARIA: FUHEM: Barcelona 1994.

CÁCERES FERIA, Rafael. Mujeres, fábricas y charangas: El trabajo femenino en el sector conservero de Ayamonte (Huelva). Consejería de Cultura: Sevilla, 2002.

CARRERAS CANDI, Francisco (dir.) Geografía General del Reino de Galicia. Tomo 1º, Vol. I, Ediciones Gallegas: Coruña, 1980.

CORNIDE y SAAVEDRA, José. A. Memoria sobre la pesca de sardina. José Cornide Saavedra edición e estudio de Francisco Calo Lourido, Consello da Cultura Galega, Ponencia de Antropología Cultural: Santiago de Compostela, 1997.

DOMÍNGUEZ MARTÍN, Rafael. “Autoconsumo, mercantilización, y niveles de vida campesinos en la España Atlántica, 1750-1930: algunas hipótesis a contracorriente”. In: MARTÍNEZ CARRIÓN, J. (ed.) El nivel de vida en la España rural, siglos XVIII-XX. Universidad de Alicante, 2002, p. 287-321.

EISENSTAND S.N.; RONIGER, Luiz. Patrons, clients and friends. Interpersonal relations and structure of trust in society. Cambridge University Press: Cambridge, 1984.

ERIBON, Didier. Identidades. Bellaterra: Barcelona, 2000.

FERNÁNDEZ CASANOVA, Carmen. Historia da Pesca en Galicia. Servicio de Publicacións e Intercambio Científico, III Serie: Santiago de Compostela, 1998.

FERNÁNDEZ CORTIZO, Carmelo. “La población de Galicia en los siglos XVI-XVIII”. en VILLARES, Ramon. Historia de Galicia, Vigo, Faro de Vigo: Vigo, 1991, p. 537-556.

FERNÁNDEZ. RODRÍGUEZ, Carlos; RODRÍGUEZ. LÓPEZ, Carlos. “Nuevos datos acerca de los recursos económicos del poblado castreño de Santa Tecla (A Guarda, Pontevedra)”. Gallaecia, números, 14-15, Santiago, 1996, p. 359-392.

FERRÉ, Manuel. C; REY, José. Manuel; VAZQUÉZ VARELA, José Manuel; RODRÍGUEZ. LÓPEZ, Carlos. “Análisis preliminar de la ictiofauna del Castro ‘As Hortas’ (Isla del Faro, Islas Cíes, Pontevedra). In: ALEIXANDRE, T; PÉREZ GLEZ. A (ed.) Reconstrucción de paleo ambientes y cambios climáticos durante el cuaternario, Centro de Medio ambientale., Monografías 3, CSIC, Madrid, 1995, p. 437-441.

FERREIRA PRIEGUE, Elisa. Galicia en el comercio marítimo medieval. Fundación Barrié de la Maza, A Coruña, 1988.

FERREIRA PRIEGUE, Elisa. “O desenvolvemento da actividade pesqueira dende a Alta Idade Media ó século XVII”. In: FERNÁNDEZ CASANOVA, Carmen (coord.) Historia da Pesca en Galicia. Servicio de Publicacións e Intercambio Científico, III Serie: Santiago de Compostela, 1998, p.51-86.

FILGUEIRA VALVERDE, José. Archivo de Mareante. Museo Arqueológico Provincial: Pontevedra, 1946.

CAGIAO, Pilar. Muller e emigracIón. Serie A nosa diáspora da emigración á galeguidade, Xunta de Galicia, 1992.

CARMONA BADÍA Joan. “La industria conservera gallega, 1840-1905”. Papeles de Economía española, Economía de las Comunidades Autónomas, n. 3, Madrid, 1985.

GIRÁLDEZ RIVERO, Jesus. Crecimiento y transformación del sector pesquero gallego (1881-1936). Ministerio de Agricultura, Pesca y Alimentación: Madrid, 1996.

GIRÁLDEZ RIVERO, Jesus. “Las bases históricas de la actividad pesquera en España”. Papeles de Economía Española, n. 3, p. 33-46, 1997.

GONZÁLEZ REBOREDO, Xosé. Manuel (coord.) Galicia. Antropoloxía, Hércules Ediciones: A Coruña, 1997.

__________. La Economía del Sector pesquer. Espasa Universidad: Madrid, 1988.

HIDALGO CUÑARRO, Xosé Manuel. Vigo arqueológico. De Prehistoria á Romanización. Concello de Vigo: Vigo, 1986.

HIGUERAS RODRÍGUEZ, Maria. Dolores. “Desarrollo de la Armada Española en el siglo XVIII: institucionalización de las ciencias náuticas”, Revista de Historia Naval, nº18, 1988, pp. 19-35.

IGLESIAS ALMEIDA, Ernesto.La Cofradía de Pontevedra, a través del proceso de canonización de San Telmo, Museo de Pontevedra, nº 51, 1997, p. 647-657.

LISÓN TOLOSANA, Carmelo.“Galicia”, Actas do I Congreso Internacional da Cultura Galega. Actas del Congreso Internacional de Cultura Galega. Consellería de Cultura e Xuventudes. Dir. Xeral de Cultura: Xunta de Galicia 1992.

LUQUE, Enrique. “Familia, parentesco y estratificación social”, Etnica 2, 1971, p. 101-118.

MIES, Maria. Patriarchy and accumulation on a world scale. Zed Press: Londres, 1986.

MINTZ, Sidney; WOLF, Eric. “An anthropological analysis of ritual co-parenthood (compa-drazgo)”, Southwester Journal of Anthropology VI, 1950.

PEREIRA FERNÁNDEZ, Xosé Manuel. De Cofradía do Corpo Santo a Gremio de Mareantes, Separata del Museo de Pontevedra, nº 56, 2002, pp. 157-168.

PÉREZ GARCIA, José. Manuel. “Edad Moderna”, en VV. AA., Historia de Galicia, Alambra, Madrid, 1982, p.143-224.

PITT-RIVERS, Julian. “Parentesco: pseudoparentesco”. Enciclopedia de Ciencias Sociales, Aguilar: Madrid, 1970.

RAVICZ, Ravicz. “Compadrinazgo”. In: NASH (ed.) Handbook of Middle-América Indians, University of Texas Press: Austin, Vol.VI, 1967.

RODRÍGUEZ SANTAMARÍA, Benigno. Diccionario de artes de pesca de España y sus posiciones de ultramar, Vda. de Rivadeneyra: Madrid, 1923.

SAMPEDRO FOLGAR, Castro. Ordenanzas da Cofradía do e do Gremio de Mareantes de Pontevedra, Vía Láctea: A Coruña, 1998.

SEGALEN, Martine. Antropología histórica de la familia. Taurus: Madrid, 1992.

THOPMSON, Paul. “Women in the Fishing: The Roots of Power between the Sexes”, Society for Comparative Study of Society and History, p. 3-31, 1985.

VANDELAC, Louise. “La economía doméstica a la salsa mercantil o las valoraciones monetarias del trabajo doméstico”. In: BORDERÍAS, C. et alii. Las mujeres y el trabajo: Rupturas conceptuales. Economía Crítica ICARIA: FUHEM, Barcelona, 1994.

VARELA LA FUENTE, Manuel. Procesos de producción en el sector pesquero en Galicia. Universidad de Santiago de Compostela (ed.), 1985.

VÁZQUEZ LIJÓ, José. Manuel. “La Matrícula de Mar y sus repercusiones en la Galicia del siglo XVIII”, Tesis Doctoral, Universidad de Santiago de Compostela, 2005.

VÁZQUEZ VARELA, José Manuel. “O aproveitamento dos recursos mariños na prehistoria e a antigüedade de Galicia”. In: FERNÁNDEZ. CASANOVA, C., (coord.). Historia da Pesca en Galicia. Servicio de Publicacións e Intercambio Científico, III Serie, Santiago de Compostela, 1998, p. 22-28.

VÁZQUEZ VARELA, José Manuel. “El marisqueo en los castros de las rías gallegas”, Coloquios de Etnografía Marítima, Museo do Pobo Galego-Xunta de Galicia, 1988, p. 209-218.

VÁZQUEZ VARELA, José. Manuel. y BERMEJO BARRERA, José. Carlos.: “La cultura castreña”, en VILLARES, R., (dir.), Historiade Galicia, Vigo, Faro de Vigo, Vigo, 1991, pp. 81-100.

VÁZQUEZ VARELA, José. Manuel; REY SALGADO, José; AMINO, Manuel. “La pesca en el mundo castreño y romano de Galicia”, Galicia: da romanidade á xermanización. Problemas históricos e culturais, Actas do encontro científico en homenaje a Fermín Bouza Brey, Santiago, 1992, Museo do Pobo Galego, Santiago.

VÁZQUEZ VARELA, José. Manuel; URGORRI, Victoriano; TRONCOSO, José. S. “El marisqueo en la Cultura castreña de Galicia”, Galicia: da romanidade á xermanización. Problemas históricos e culturais, Actas do encontro científico en homenaxe a Fermín Bouza Brey, Santiago, 1992, Museo do Pobo Galego, Santiago.

VILLARES, Ramon. (dir.): Historia de Galicia, Vigo, Faro de Vigo, Vigo, 1991.

WOLF, Eric. “Relaciones de compadrazgo en las relaciones complejas”, en Banton, M. (comp.): Antropología social de las sociedades complejas, Alianza Editorial, Madrid, 1980, p.19-39.

Publicado

2009-12-14

Como Citar

BROULLÓN ACUÑA, Esmeralda. Migração e sociedades halieuticas contemporâneas no estado espanhol: estratégias e rede sócio-familiares. Revista Tempo e Argumento, Florianópolis, v. 1, n. 2, p. 21–36, 2009. Disponível em: https://periodicos.udesc.br/index.php/tempo/article/view/1837. Acesso em: 28 mar. 2024.